NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
105 - (576) حدثنا
محمد بن
المثنى ومحمد
بن بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن أبي
إسحاق. قال:
سمعت
الأسود يحدث
عن عبدالله،
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم؛ أنه
قرأ: والنجم.
فسجد فيها. وسجد
من كان معه.
غير أن شيخا
أخذ كفا من
حصى أو تراب
فرفعه إلى
جبهته وقال:
يكفيني هذا.
قال عبدالله:
لقد رأيته،
بعد، قتل
كافرا.
[ش
(وسجد من كان
معه) فمعناه
من كان حاضرا
قراءته من
المسلمين
والمشركين
والجن والإنس،
قاله ابن عباس
وغيره حتى شاع
إن أهل مكة أسلموا.
قال القاضي
عياض رحمه
الله تعالى:
وكان سبب
سجودهم، فيما
قال ابن مسعود
رضي الله عنه،
أنها أول سجدة
نزلت. قال
القاضي رضي
الله عنه:
وأما ما يرويه
الأخباريون
والمفسرون: أن
سبب ذلك ما
جرى على لسان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من
الثناء على
آلهة
المشركين، في
سورة النجم،
فباطل. لا يصح
فيه شيء. لا من
جهة النقل ولا
من جهة العقل.
لأن مدح إله
غير الله تعالى
كفر. ولا يصح
نسبة إلى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
ولا أن
الشيطان على
لسانه، ولا
يصح تسليط
الشيطان على
ذلك].
{105}
Bize Muhammed b.
El-Müsennâ ile Muhammed b. Beşşâr rivayet ettiler. Dedilerki: Bize Muhammed b. Ca'fer
rivayet etti. (Dediki) : Bize Şu'be, Ebu îshâk'dan rivayet etti. Demişki: Ben
Esved'i Abdullah'dan, o da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den naklen
rirâ-yet ederken dinledim.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) necim suresini okumuş ve arkasından secde etmiş.
Beraberindekiler de onunla birlikde secde etmişler. Yalnız ihtiyar bir adam bir
avuç çakıl veya toprak alarak onu alnına kaldırmış ve: «Bana bu kadar yeter.»
demiş.
Abdullah: «Vallahi o
adamı sonraları gördüm. Kâfir olarak öldürüldü!..» demiş.
İzah
Bu hadisi Bûhârî
«Sücûdü'l - Kur'an» bahsinin müteaddid yerlerinde ve «Kitâbü'l -Megâzî» ile «Kitâbü't
- Tefsir» de; Ebu Dâvûd, Tirmizî ve Nesâî de «Namaz» bahsinde; ayrıca Nesâî
«Kitâbti't - Tefsir» de muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir. Buhârî’nin
rivayetinde içersinde Necm sûresi okunan bu namazın Mekke'de kılındığı tasrîh
edilmektedir.
Hadîsde ismi tasrih
edilmeyen ancak çakıl veya toprak alarak alnına götürdüğü bildirilen ihtiyardan
murâd bir rivayete göre Ummeyye b. Halef'dir. Başka bir rivayette Velîd b.
El-Mugîre olduğu bildiriliyorsa da bu rivayet söz götürür. Çünkü Velîd b.
El-Mugîre öldürülmemişdir. Bu adamın Utbetü'bnü Rabîa ve Saîdü'bnü'l-Âs olduğu
dahî söylenmektedir. Bedir harbinde o adamın müşrik olduğu hâlde öldürüldüğünü
gören zât, Abdullah b. Mes'ûd (Radiyaliahû anh) dır.
Buhârî'nin, İbni Abbâs
rivayetinde Necm suresindeki secde âyeti okununca Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) 'in ve yanında bulunan müslumanlarla müşriklerin, insücinnin hep
birlikde secde ettikleri bildiriliyor. İbni Abbâs kıssası iîe İbni Mes'ûd
rivayetinin, aynı hâdise olduğu anlaşılmaktadır. Nevevî, Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) ile birlikde secde eden müslümanlarla, müşriklerden,
insücinden murâd orada hâzır bulunanlardır; demişse de Aynî kelimelerin
başlarındaki Elîf lâm'ların cinse delâlet ettiklerini, binâenaleyh orada hâzır
bulunsun bulunmasın bütün insücinne mu'min ve müşrike şâmil olduklarını yâni
bunların hepsinin secde etmiş olması gerektiğini söylemişdir. Necm suresindeki
secde âyetine varınca bütün insücinnin, ağaçların hattâ mürekkeple kalemin dahî
secde ettiğini bildiren rivayetlerde vardır. Bunların isnâdları sahîhdir.
Müşriklerin secde etmesi bâzı ulemânın beyânına göre surede Lât ve Uzzâ gibi
putlarının zikri geçmesindendir.